"Mieszkają na poniemieckim osiedlu. W pobliżu są ruiny domów, na które spadły bomby. Właściciele nie zdążyli wynieść rzeczy - dzieciaki spacerują po gruzach, znajdują talerzyki, garnuszki, słoiczki. Często biegają po terenie dawnego obozu. Lubią zaglądać do głębokich dołów, które kiedyś były latrynami. Pochylają się nad ogromną dziurą, jakby za chwilę miało do niej wpaść, i w ostatniej chwili "się ratują".

Lidka urządza selekcje na podwórku. Ustawia dzieci w szeregu, bierze trzonek od młotka i wkłada wszystkim po kolei pod pachę.

- To jest termometr. Masz gorączkę? Pójdziesz na rewir.

Każe klęczeć i podnosić ręce do góry.

- Po ciebie przyjdzie Mengele.

Ciągnie za nogi.

- Z Tobą do pieca.

Dzieci wiedzą, że Lidka jest z obozu.

- Moja mama mówiła, że ty jesteś Żydówka.

Ucieka do domu, wypłakuje się Rydzikowskiej. Pamięta przecież z Auschwitz pogardliwe, niemieckie "Jude!" z przeciągniętym "u". Rozumie z tego tylko tyle, że nie wolno być Żydem.

- Mamo, jestem?

- Ależ skąd!

Kupują córce wózek i lalkę, nie chcą, żeby miała gorzej niż inne dzieci. Ale Lidka nie umie się bawić. Wyrzuca zabawkę i sama siada w wózku. Jeździ z górki, nie bierze pod uwagę, że może się wywrócić.

Za to w chowanego zawsze jest najlepsza. Siedzi w kryjówce jeszcze długo po tym, jak koledzy kończą zabawę."

/ Dobranoc, Auschwitz

Reportaż o byłych więźniach /

Aleksandra Wójcik, Maciej Zdziarski