Dodano: 17 WRZEŚNIA 2011
Jagiellońskie fundacje
Jagiellońskie fundacje
Rację mieli ci, co stawiali na Kaplicę Zygmuntowską: Ascaro, Sierpien, Elegancka, Dzamilia, Dormi i Ewanka. Oto i ona z punktu widzenia robaka mizernego czy inszej mrówki, prosto od ziemi. Zażyczona przez Zygmunta Starego po śmierci jego pierwszej żony Barbary Zapolyi w 1515 roku, również jako własne mauzoleum grobowe.
Był u nas Włoch z modelem kaplicy, którą ma nam wystawić i który bardzo się nam spodobał - pisał Zygmunt w 1517 roku z Wilna do burgrabiego krakowskiego zamku, Jana Bonera. Kim był ów Włoch? To przybyły rok wcześniej do Polski Toskańczyk Bartolomeo Berrecci.
W 1519 położono fundamenty przy południowej nawie katedry na Wawelu, znosząc stojące tu kaplice gotyckie - w 1533 roku budowla była ukończona. Jedyne poprawki wniosła do niej o wiele później Anna Jagiellonka.
Anna Jagiellonka była bardzo religijna już w młodości, a z czasem coraz więcej uwagi poświęcała sprawom Kościoła. Był to intensywny patronat. Jako utalentowana hafciarka osobiście wykonała dziesiątki obrusów i ornatów dla zaprzyjaźnionych kościołów. Szczególnie opiekowała się właśnie Kaplicą Zygmuntowską: uważała to za swój obowiązek, gdyż była ostatnią reprezentantką dynastii. To na jej koszt pokryto kaplicę nowym dachem, który został pozłocony.
W kalendarium dziejów Krakowa czytamy pod datą 1593: zakończono rozpoczęte w r.1591 pozłacanie dachówek na Kaplicy Zygmuntowskiej.
Jagiellonka troszczyła się, aby nabożeństwa za dusze zmarłych królów i ich rodzin były odprawiane zgodnie z ustalonym porządkiem. Ufundowała wiele bogatych sprzętów dla królewskiej kaplicy: w maju 1577 roku przesłała krzyż i złoty kielich, w czerwcy 1580 roku haftowany obrus, w październiku tego samego roku srebrną miednicę z nalewką (czyli dzbankiem), w lutym i czerwcu 1586 roku ampułki srebrne i jakiś obraz. Interesowało ją, jacy księża przyjmowani są do obsługi kaplicy i kilkakrotnie interweniowała w tej sprawie.
Największym jej dziełem było zamówienie i opłacenie wykonania rzeźby nagrobnej Zygmunta Augusta.
Nastąpiło to już w 1573 roku. Pracy podjął się jej ulubiony artysta włoski Santi Gucci, być może przy współudziale Jana Marii Padovana. Nagrobek Zygmunta Starego został wówczas dźwignięty w górę, by zyskać miejsce na pomnik nagrobny jego syna.
W latach 1577-1585 Santi Gucci wykonał w kaplicy Zygmuntowskiej także płytę nagrobną samej Anny. Ta z kolei została umiejscowiona w przedpiersiu stalli w kaplicy.
Wyolbrzymiając niebezpieczeństwo, które zdawało się grozić krajowi - były to niepokoje wywołane najazdami tatarskimi na kresy południowo-wschodnie Rzeczypospolitej - pisała w 1589 roku do księdza Stanisława Zająca, przełożonego kaplicy królewskiej na Wawelu, aby ukrył złoto i srebro kaplicy, aż pogaństwo ustąpi. Brała więc pod uwagę możliwość dotarcia wroga aż do Krakowa! Tak samo w 1594 roku nasłuchując pilnie wiadomości o klęsce wyraźnie obawiała się o los Warszawy, a właściwie o własne bezpieczeństwo - tam przecież rezydowała. Stwierdzała: My tu choć opodal, bać się musimy, ale i to nas niepomału trapi, że ci pohańcy na tameszne kraje zmierzają.
Przez całe życie utrzymywała ożywione stosunki z Włochami, i to nie tylko w zakresie walki o spadek po Bonie i budowy jej pomnika w Bari. Kiedy w sierpniu 1590 roku przybył do Polski wysłannik księćia Toskanii, Riccardo Riccardi, Anna przyjęła go bardzo serdecznie i dała listy polecające do władz Gdańska, które miały ułatwić poczynienie zakupów zboża dla Włoch.
Jej myśli i uczucia zwrócone były ku rodzinie. Wyznawała, że dzieci Zygmunta kocha jak własne i dla najmilszej Hanusi przesyłała owoce z ogrodu Ujazdowskiego prosząc, aby je za pomarańcze od nas miała.
Zaczęła jednak w tym czasie poważniej niedomagać. W ostatnim swym odręcznym liście z 18 czerwca 1696 roku prosiła, by jej krupek jęczmiennych, co najpiękniejszych, drobnych, białych, chędogich kupić i przysłać do Warszawy prze nasze niedobre zdrowie.
Zmarła w obecności siostrzeńca 9 września, opatrzona sakramentami przez Piotra Skargę.
Śmierć ostatniej Jagiellonki pogrążyła kraj w głębokim smutku - całe Królestwo w bólu, pisał Sebastian Montelupi do pierwszego sekretarza księcia Toskanii. Król przywdział żałobę, a za nim cały dwór. Ciało zmarłej wystawiono na zamku warszawskim. Ogromny aksamitny czarny całun pokrywał trumnę; na wierzchu leżała korona, berło i jabłko złote. Cała sala była wybita na czarno, wokół balustrada z woskowymi świecami, dzień i noc kapłani bez ustanku śpiewali modlitwy.
W trzy tygodnie później nastąpiło uroczyste wyprowadzenie zwłok do Krakowa. W kondukcie szło 500 ubogich, na koszt króle odzianych w czarne szaty, a każdy niósł zapaloną świecę. Wóz wiozący trumnę pokryty był całunem, którego brzegi unosiło 40 dworzan. Za trumną postępował król, prowadzony przez obu marszałków, i niesiono insygnia władzy. W kondukcie szli duchowni, senatorowie, dworzanie, wreszxcie mieszczanie warszawscy, którzy przez tyle lat zżyli się z obecnością Jagiellonki w ich mieście.
Uroczysty pochód dotarł aż za ogrody królewskie Ujazdowa - Anna Jagiellonka po raz ostatni mijała swe ukochane drzewa i krzewy. Tak ruszyła w swą ostatnią podróż na Wawel, przebywając drogi i gościńce, którymi tak często jeździła za życia między Warszawą a Krakowem.
Pogrzeb odbył się 12 listopada 1596 roku. Uroczyste nabożeństwo odprawione zostało w kościele Mariackim. Piotr Skarga wygłosił kazanie, w którym sławił cnoty zmarłej i jej religijność. Potem trumna Jagiellonki spoczęła w przygotowanym przez nią za życia grobowcu w kaplicy królewskiej - u boku ojca i brata, a z dala od męża Stefana Batorego.
Zeszła ze świata w wieku, w którym śmierć wczesną już nie jest, ale mimo to powszechny żal po sobie zostawiła, była to bowiem bardzo zacna niewiasta i ostatnia gałązka rodu Jagiellońskiego. Wraz z nią odeszła w przeszłość cała świetna zygmuntowska epoka.
A teraz zapraszam do szukania odpowiedzi na pytania:
SKĄD DOKŁADNIE POCHODZIŁ TWÓRCA KAPLICY ZYGMUNTOWSKIEJ?
Twórca czyli budowniczy, nie fundator!
JAK ZWANO - PO ŁACINIE - STANOWISKO, KTÓRE OBJĄŁ W POLSCE?
W JAKICH ZMARŁ OKOLICZNOŚCIACH?
GDZIE ZOSTAŁ POCHOWANY?
CZEGO AUTOREM - OPRÓCZ NAGROBKÓW ZYGMUNTA AUGUSTA I ANNY JAGIELLONKI - BYŁ SANTI GUCCI?
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ?
CO JESZCZE ZAMÓWIŁA U NIEGO ANNA JAGIELLONKA?
JAKI PRĄD ARTYSTYCZNY REPREZENTOWAŁ?
GDZIE ZNAJDUJE SIĘ WZNIESIONA PRZEZ NIEGO KAPLICA, W MALOWNICZYM MIEJSCU NA WZGÓRZU?
O losach Anny Jagiellonki już tu kiedyś było, więc omówiłam teraz tylko jej ostatnie chwile:
http:/ www.photoblog.pl/przewodnikpokrakowie/1380243/anna-jagiellonka-cz-1.html
http://www.photoblog.pl/przewodnikpokrakowie/1386693/anna-jagiellonka-cz-2.html
http://www.photoblog.pl/przewodnikpokrakowie/1393148
Komentarze
tamka
a ja uprzejmie donosze, ze "grzybek" jest najlepszy!!!!
wlasnie mialam ...hmmmmm.."przyjemnosc" skorzystania z jego uslug,
zadzialal, jak zawsze :PPP
bez rozgryzgow sie obylo :PP
:-))))))
wlasnie mialam ...hmmmmm.."przyjemnosc" skorzystania z jego uslug,
zadzialal, jak zawsze :PPP
bez rozgryzgow sie obylo :PP
:-))))))
26/09/2011 3:12:32
maro
Byłbym Ci szalenie wdzięczny gdybys podała im adres miejsca gdzie piszesz o tej książce
24/09/2011 12:52:13
przewodnikpokrakowie
Uprzejmie donoszę, że nie jestem w stanie dodać nowego zdjęcia. Wczoraj wieczorem siedziałam godzinę, a teraz rano jest to samo. Zdjęcie ładuje się, ładuje, ładuje... jest 33%... czasem nawet bywa 66%... a potem wylatuje w kosmos i znów stronka ZAŁADUJ NOTKĘ
:(((
:(((
23/09/2011 7:37:26
saxony3
łeeee :(((
no ale nie ma na świecie rury, której nie można odetkać ;))))
no ale nie ma na świecie rury, której nie można odetkać ;))))
23/09/2011 14:01:38
przewodnikpokrakowie
nie pojawił się na razie hydraulik :(((
czy próbuję przez Operę czy przez Mozillę czy przez IE - "pojawił się błąd podczas ładowania, pominięto 1 plik"
czy próbuję przez Operę czy przez Mozillę czy przez IE - "pojawił się błąd podczas ładowania, pominięto 1 plik"
24/09/2011 11:01:28
ascaro
Czytałem niegdyś biografię Jagiellonki, nazwisko autora pominę przez grzeczność, gdzie została przedstawiona jako babsko parszywe i rządne władzy, coś na kształt polskiej Katarzyny Medyceuszki, która ciągała chłopów do łóżka, by jej zrobili dobrze i pozwolili swobodnie rządzić. A jednak, była to wspaniała królowa i jej jedyny błąd polegał na 'pchaniu' Wazów do władzy.
Ciekawe miał na jej temat spostrzeżenia John Dee, ale nic więcej nie zdradzam, bo aktualnie to moja praca zarobkowa ;-) Zainteresowanych odsyłam do - nomen omen - Jagiellonki ;-)
Ciekawe miał na jej temat spostrzeżenia John Dee, ale nic więcej nie zdradzam, bo aktualnie to moja praca zarobkowa ;-) Zainteresowanych odsyłam do - nomen omen - Jagiellonki ;-)
23/09/2011 20:11:08
nadjamfotos
Kochana najlepsza Krakowianko- z daleka, ale bardzo serdecznie pozdrawiam, a poczytam ( i pytania też) na swoim komputerze, jak wrócę do domu..
23/09/2011 11:13:54
~saxony3
5. Gucci był również autorem ozdobnych stalli w kaplicy Mariackiej; poza Wawelem zaś zaprojektował model maszkaronu dla Sukiennic, niezachowany pałac Batorego w Łobzowie, prawdopodobnie maszkarony i herby attyki kamienicy Bonerowskiej,
6. Dla rodu Firlejów pracował także przy rozbudowie ich zamku w Janowcu, dla rodu Myszkowskich rozbudowywał zamek w Pińczowie oraz rezydencję rodową w Książu Wielkim, która miała zastąpić zamek z systemu Orlich Gniazd - Mirowa,
7. wtrącić trzy grosze chciałam - Jagiellonka zleciła Gucciemu ogólną przebudowę kaplicy Mariackiej na mauzoleum Batorego - stąd i te ww stalle, i nagrobek, i malowidła pędzla Kaspra Kurcza,
8. twórczość Gucciego była charakterystyczna dla manieryzmu.
6. Dla rodu Firlejów pracował także przy rozbudowie ich zamku w Janowcu, dla rodu Myszkowskich rozbudowywał zamek w Pińczowie oraz rezydencję rodową w Książu Wielkim, która miała zastąpić zamek z systemu Orlich Gniazd - Mirowa,
7. wtrącić trzy grosze chciałam - Jagiellonka zleciła Gucciemu ogólną przebudowę kaplicy Mariackiej na mauzoleum Batorego - stąd i te ww stalle, i nagrobek, i malowidła pędzla Kaspra Kurcza,
8. twórczość Gucciego była charakterystyczna dla manieryzmu.
20/09/2011 22:14:46
maro
Pozdrawiam!!!! Czy znasz książkę o Krakowie o której wspominam we wczorajszym wpisie?
20/09/2011 21:26:40
~irena
GDZIE ZNAJDUJE SIĘ WZNIESIONA PRZEZ NIEGO KAPLICA, W MALOWNICZYM MIEJSCU NA WZGÓRZU?
Kaplica św. Anny w Pińczowie - tak znalazłam w internecie więc zakładam, że to prawda :)
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ? Santi Gucii robił nagrobki dla Branickich i Firlejów.
Kaplica św. Anny w Pińczowie - tak znalazłam w internecie więc zakładam, że to prawda :)
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ? Santi Gucii robił nagrobki dla Branickich i Firlejów.
20/09/2011 13:48:34
~irena
GDZIE ZNAJDUJE SIĘ WZNIESIONA PRZEZ NIEGO KAPLICA, W MALOWNICZYM MIEJSCU NA WZGÓRZU?
Kaplica św. Anny w Pińczowie - tak znalazłam w internecie więc zakładam, że to prawda :)
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ? Santi Gucii robił nagrobki dla Branickich i Firlejów.
Kaplica św. Anny w Pińczowie - tak znalazłam w internecie więc zakładam, że to prawda :)
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ? Santi Gucii robił nagrobki dla Branickich i Firlejów.
20/09/2011 13:47:53
~irena
GDZIE ZNAJDUJE SIĘ WZNIESIONA PRZEZ NIEGO KAPLICA, W MALOWNICZYM MIEJSCU NA WZGÓRZU?
Kaplica św. Anny w Pińczowie - tak znalazłam w internecie więc zakładam, że to prawda :)
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ? Santi Gucii robił nagrobki dla Branickich i Firlejów.
Kaplica św. Anny w Pińczowie - tak znalazłam w internecie więc zakładam, że to prawda :)
DLA JAKICH MOŻNYCH RODOW PRACOWAŁ? Santi Gucii robił nagrobki dla Branickich i Firlejów.
20/09/2011 13:46:47
~irena
CZEGO AUTOREM - OPRÓCZ NAGROBKÓW ZYGMUNTA AUGUSTA I ANNY JAGIELLONKI - BYŁ SANTI GUCCI? -
Był autorem projektu zamku w Baranowie Sandomierskim ( dziedziniec uderzająco podobny do Wawelu)
i oczywiście autorem zamówionego przez Annę Jagiellonkę nagrobka jej męża Stefana Batorego.
A na marginesie - podobno Batory nie był wredny dla Anny - spać z nią nie chciał, często wyjeżdżał, ale tez bardzo ją szanował. W końcu to małżeństwo było dla niego wielką wygraną - z księcia Siedmiogrodu został królem Polski. Podobno nigdy o tym nie zapomniał.
Był autorem projektu zamku w Baranowie Sandomierskim ( dziedziniec uderzająco podobny do Wawelu)
i oczywiście autorem zamówionego przez Annę Jagiellonkę nagrobka jej męża Stefana Batorego.
A na marginesie - podobno Batory nie był wredny dla Anny - spać z nią nie chciał, często wyjeżdżał, ale tez bardzo ją szanował. W końcu to małżeństwo było dla niego wielką wygraną - z księcia Siedmiogrodu został królem Polski. Podobno nigdy o tym nie zapomniał.
20/09/2011 13:25:04
saxony3
nadrabiam też zaległości pourlopowe :)
i pozdrawiam z czeluści pracowych - trza odkopać się teraz nieco :))
i pozdrawiam z czeluści pracowych - trza odkopać się teraz nieco :))
20/09/2011 11:40:39
~irena
Ja chciałam tylko pozdrowić Drogą Przewodniczke i wszystkich na blogu, bo dopiero wróciłam z urlopu i z zaciekawieniem czytam zaległe wpisy. Pozdrówka :)
20/09/2011 11:36:57
szczurr
Ale tu przyjemnie! Będę się krakowsko edukować z tym blogiem, coś czuję :)
20/09/2011 10:49:49
~margarytka
Piękna historia. W dzieciństwie z zapartym tchem oglądałam serial Królowa Bona. W Krakowie bywałam wielokrotnie, ale z Twojego bloga dowiaduję się wielu ciekawych rzeczy. Mam nadzieję, że przeczytam jeszcze wiele krakowskich historii na tym blogu.
Pozdrawiam serdecznie
Margarytka z
http://blog.calimera.pl/
Pozdrawiam serdecznie
Margarytka z
http://blog.calimera.pl/
19/09/2011 22:38:49
~farfallapl
Nie będę odpowiadać bo znowu powiesz że to żadna sztuka w moim wypadku!
Powiem tylko że Berecci z Pontasieve pochodził a pochowany w moim kościele parafialnym został gdyż był mieszkańcem Kazimierza, który naonczas miastem odrębnym był...
Powiem tylko że Berecci z Pontasieve pochodził a pochowany w moim kościele parafialnym został gdyż był mieszkańcem Kazimierza, który naonczas miastem odrębnym był...
17/09/2011 20:31:05
