arbeit macht frei

Ludzie czekali na załadowanie do wagonów w budynku szkolnym. Wyciągano ich z tamtąd kolejno, piętrami więc z parteru uciekali na pierwsze piętro, z pierwszego na drugie, a były tylko trzy piętra, więc na trzecim kończyła się ich aktywność i energia, bo wyżej nie można było iść. Na trzecim piętrze była wielka sala gimnastyczna. Leżało tam na podłodze kilkaset osób. Nikt nie stał, nikt nie chodził, nikt się wogóle nie ruszał, ludzie leżeli, apatyczni i milczący.

W sali była wnęla/ We wnęce kilku własowców - sześciu, ośmiu może gwałciło dziewczynę. Stali w koncie i gwałcili ją i kiedy kolejka się skończyła dziewczyna wyszła z wnęki, przeszła całą salę, potykając się o leżących, biała, naga, zakrwawiona, i usiadła w kącie. Tłum wszystko widział i nikt nie powiedział słowa. Nikt nie poruszył się nawet, i nadal trwało milczenie.

(...)

Nikt nie wstał. Nikt już nie był zdolny do wstania z podłogi. Ci ludzie byli zdolni tylko do czekania na wagony.... 

 Hanna Krall - Zdążyć przed Panem Bogiem

do wagonu i....