Kraków - Most Królewski ...

Kraków - Most Królewski

Pons Regalis na rycinie z 1820 autorstwa Józefa Brodowskiego, widok na Kazimierz. Górują kościoły Bożego Ciała (po lewej) i św. Katarzyny (ponad mostem).

Most Królewski (Pons Regalis, most Stradomski)  nieistniejący dziś most na również nieistniejącej już odnodze Wisły w Krakowie. Łączył on Stradom z Kazimierzem, znajdował się w miejscu dzisiejszych Plant Dietlowskich u wylotu ulic Stradomskiej i Krakowskiej. Miał konstrukcję drewnianą. Mianem most Królewski określano także całe przedmieście Stradom.

Most powstał jako przeprawa przez wytyczone w XIII w. nowe koryto Wisły. Wraz z pierwotnym korytem (nazwanym później Zakazimierką) utworzyło ono bowiem wyspę, na której w 1335 r. król Kazimierz III Wielki założył miasto Kazimierz. Rozwój miasta niejako wymusił budowę mostu łączącego je z Wawelem. Zmiana głównego koryta Wisły oznaczała utratę znaczenia wcześniejszego przewozu pod Skałką. Zaszła natomiast konieczność budowy nowego traktu wiodącego do Bramy Grodzkiej pod Wawelem przez Wisłę na południe, w stronę Wieliczki (gdzie na początku XIV wieku znacznie wzrosła produkcja soli w związku z budową nowych szybów), Myślenic i dalej ku Węgrom. Most był cały moszczony drewnem lub brukowany, zaś teren wyrównano nasypami.

Most zniszczyła powódź 26 sierpnia 1813 r. Wówczas Wisła zalała Stradom, Kazimierz i Podgórze, zrywając również most Karola. Była to największa powódź, jaką odnotowały kroniki miejskie Krakowa. Most Stradomski został odbudowany według projektu Augusta Plasqude w latach 1824-27 głównie z budulca pozyskanego ze zburzonej Bramy Grodzkiej. Posiadał murowane przyczółki i środkowy filar oraz 2 drewniane przęsła. Ozdobiono go żelazną balustradą oraz dwiema latarniami, dzięki czemu budził zachwyt wśród mieszkańców Krakowa.

W latach 1878-80 postanowiono zasypać koryto Wisły przebiegające wzdłuż dzisiejszych Plant Dietlowskich, co spowodowało likwidację znajdującego się tam mostu Stradomskiego, stanowiącego do wtedy najważniejszą przeprawę w mieście.