Najważniejsze czynniki ryzyka popełnienia samobójstwa to:
płeć męska,
podeszły wiek,
osamotnienie,
rasa biała,
określone zawody: psychologowie, lekarze, farmaceuci, chemicy, rolnicy,
przyjęcie lub wypis ze szpitala psychiatrycznego w ostatnim czasie,
izolacja społeczna,
samouszkodzenia w wywiadzie (ryzyko zwiększone 100-krotnie),
depresja,
nadużywanie alkoholu,
zaburzenia osobowości,
schizofrenia,
przewlekła choroba somatyczna.
Badacze problemu podają, że 80% chorych podejmujących próby samobójcze wypowiadało urojenia i doznawało omamów, jednak badania kliniczne rzadko wykazują, że próby samobójcze są wynikiem nakazów psychotycznych i na ogół nie występują wtedy, kiedy pacjenci przeżywają najbardziej nasilone objawy psychotyczne. Z badań innych autorów wynika, że najczęstszymi czynnikami prowadzącymi do prób samobójczych jest pojawienie się na początku choroby takich objawów, jak: obniżenie nastroju, poczucie winy oraz utrata zaufania do siebie i innych.
Wśród podawanych przyczyn prób samobójczych najczęściej pojawia się:
1. depresja 33%,
2. utrata bliskiej osoby 17%,
3. niepokój związany z objawami psychotycznymi 13%,
4. reakcja na stresujące wydarzenia życiowe 12%,
5. działanie pod wpływem imperatywnych omamów słuchowych 5%,
6. nadużycie środków psychoaktywnych 6%,
7. w celu zwrócenia uwagi 2%,
8. przyczyny nieznane 12%.
Niezwykle trudno wyjaśnić, dlaczego niektóre osoby podejmują decyzję o popełnieniu samobójstwa, podczas gdy inne tego nie robią. Wśród metod popełnienia samobójstwa dominuje powieszenie, z innych należy wymienić zatrucie, skok z wysokości i utopienie. Na ogół panuje zgodność badaczy, że częstość aktów samobójczych jest zależna od pory roku. Największe ich nasilenie obserwowane jest w późnych miesiącach wiosennych, co jedni wiążą ze zmianą temperatury na cieplejszą, inni ze zmianami społecznymi następującymi często przed okresem wakacyjnym. U mężczyzn stwierdza się jeden szczyt wiosenny, natomiast u kobiet występują dwa szczyty: jeden wiosną drugi jesienią. Metody polegające na zatruciu, np. lekami, nie wykazują związku z porą roku.Wśród osób podejmujących najcięższe próby samobójcze:
42% usiłowało odebrać sobie życie poprzez przedawkowanie leków,
16% przez podcięcie sobie nadgarstków,
8% przez skok z wysokości,
6% przez powieszenie,
18% innymi sposobami (np. rzucenie się pod pociąg).
Do najczęściej obserwowanych w Polsce sposobów zaliczamy:
powieszenie się,
rzucenie się z wysokości
oraz zażycie środków nasennych,
rzadziej zastrzelenie się, zażycie trucizny lub otrucie gazem.
Próby samobójcze oraz samobójstwa mają poważne konsekwencje emocjonalne dla rodziny i przyjaciół. W przypadku rodzin osób, które podjęły próbę samobójczą szczególny niepokój wiąże się z ryzykiem ponownego podjęcia takiej próby. Oprócz kosztów emocjonalnych, samobójstwa wiążą się również ze znacznymi kosztami ekonomicznymi związanymi z opieką lekarsko-psychologiczną, opieką nad rodzinami osób, które popełniły samobójstwo oraz utratą określonego potencjału ekonomicznego. Szacuje się, że w skali całego świata koszty ekonomiczne samobójstw sięgają miliardów dolarów.
~Monika.