Żywiec - Studnia Floriana...

Żywiec - Studnia Floriana...

Część 4-ta.

Dzieje od lat 60. XX wieku do 1989

W dzielnicy Sporysz w 1960 został oddany do użytku nowy budynek szkoły podstawowej. Rok później utworzona została tam również Szkoła Zawodowa Przyzakładowa PKS Oddział w Żywcu, początkowo ulokowana w pomieszczeniach nowo wybudowanej Szkoły Podstawowej nr 3. W 1966 szkoła zawodowa pozyskała budynek należący do dawnego majątku dworskiego, który został otwarty po przebudowie ukończonej dwa lata później. W 1981 siedziba szkoły powiększona została o nową część, a poza zasadniczą szkołą zawodową zostało uruchomione tam technikum dla pracujących, później liceum zawodowe, a następnie technikum dla młodzieży.

W 1963 roku przy al. Wolności wzniesiono pomnik upamiętniający bitwy żołnierzy Wojska Polskiego i polsko-radzieckie braterstwo broni autorstwa Antoniego Biłka. W tym samym roku pracownia urbanistyczna Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie opublikowała plan zagospodarowania przestrzennego Żywca, w którym przeznaczała prawobrzeżną część miasta na budownictwo mieszkaniowe oraz tereny rekreacyjne, natomiast dzielnice na prawym brzegu Soły wybrała na miejsce koncentracji zakładów przemysłowych i magazynów. Sporysz, Śródmieście oraz położoną nad nim Górę Burgałowską określiła jako tereny pod zabudowę niską.

W 1964 w mieście została zorganizowana wielka wystawa przemysłowa, mająca uczcić dwudziestolecie utworzenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zaprezentowano na niej osiągnięcia miejscowych zakładów przemysłowych oraz drobnych producentów.

W 1966 r. na poprzez spiętrzenie wód Soły zaporą w Tresnej utworzono zbiornik retencyjny Jezioro Żywieckie. Decyzję o jego budowie podjęto po katastrofalnej powodzi w 1958 r., kiedy pod wodą znalazło się m.in. centrum Żywca. Powstanie jeziora spowodowało zalanie dzielnicy Stary Żywiec, wsi Zadziele i części wsi Zarzecze oraz Tresna.

W latach 1960-1966 na terenie miasta otwarto szereg nowych budynków szkół podstawowych, powstałych w ramach akcji Tysiąc szkół na Tysiąclecie. Były to m.in. Szkoła Podstawowa nr 1 (Zabłocie), nr 3 (Sporysz), nr 5 (Osiedle 700-lecia). W 1966 rozpoczęto również budowę siedziby Szkoły Specjalnej przy ul. Kopernika, oddanej do użytku we wrześniu 1968.

1 stycznia 1968 powołana została w Żywcu Zawodowa Straż Pożarna, co nastąpiło decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, na wniosek Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych Stanisława Zarzyckiego. Początkowo Zawodowa Straż Pożarna zajmowała pomieszczenia wygospodarowane w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej przy ul. Kościuszki, następnie po 1975 zajmując kolejne sale w obiekcie. Na potrzeby ZSB planowano na lata 1975-1976 powstanie nowego budynku jej strażnicy, jednak na skutek trudności finansowej prace pozostawały w fazie projektów. W 1984 przystąpiono do rozbudowy siedziby OSP Żywiec-Zabłocie przy ul. Objazdowej 2, a jej nowe pomieszczenia przeznaczone zostały dla ZSP. Prace zostały zakończone w 1990. W 1997 powstał dodatkowo kolejny budynek, mieszczący pomieszczenia wykorzystywane przez ZSP.

W 1968 miały miejsce uroczystości związane z obchodami 700-lecia miasta, co związane było z przyjęciem przez władze miasta roku 1268 jako daty jego założenia. Patronat nad jubileuszem objął Józef Cyrankiewicz. Główne wydarzenia związane z jubileuszem miały miejsce w dniach 7-16 września 1968, a w ceremonii odbywającej się 15 września uczestniczył wicepremier Zenon Nowak, a także przedstawiciele władz administracyjnych i politycznych województwa krakowskiego oraz miast partnerskich. W celu uczczenia 700-lecia, w latach je poprzedzających oddana do użytku została Zapora Tresna, wyremontowano Rynek, Plac Mariacki, a także liczne ulice. Zmodernizowano wodociąg i kanalizację, otwarta została oczyszczalnia ścieków przy ul. Brackiej oraz zakład uzdatniania wody przy ul. Kopernika, a na Górze Burgałowskiej powstał zbiornik wyrównawczy. Przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej zostało z tej okazji wznowione ukazywanie się wychodzącego w okresie międzywojennym czasopisma Gronie, które przyjęło nowy tytuł Karta Groni. Ponadto jeden ze statków zbudowanych w stoczni w Warnie otrzymał nazwę Żywiec, a następnie użytkowały go Polskie Linie Oceaniczne w Szczecinie. Załoga statku utrzymywała partnerskie kontakty ze Szkołą Podstawową nr 2.

Darem Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców Społem dla miasta z okazji 700-lecia był otwarty 29 lutego 1968 Spółdzielczy Dom Handlowy Beskid, będący pierwszym domem towarowym na terenie Żywca. Początkowo parter jego budynku mieścił wyroby dziewiarskie, a na piętrze można było zakupić ubrania, tkaniny i obuwie. Następnie parter zajął dział spożywczy, a artykuły przemysłowe dostępne były na piętrze.

W 1969 pierwszy raz odbył się festiwal folklorystyczny Żywieckie Gody, stanowiący konkurs kolędniczy. Wtedy też powstał w Żywcu Ochotniczy Hufiec Pracy, który został utworzony na mocy uchwały Rady Ministrów z 1958. Hufiec stanowił jednostkę stacjonarną, związaną z Powiatowym Przedsiębiorstwem Remontowo-Budowlanym, a jego członkowie zostali rozlokowani w siedzibie hufca przy ul. Marchlewskiego (współcześnie budynek Szkoły Podstawowej nr 9).

Do miasta zostały w 1970 przeniesione Dni Polskie, organizowane do tego czasu w Zakopanem i stanowiące wybory uczestników Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. W 1974 Dni Polskie zostały zorganizowane w osobny Festiwal Folkloru Górali Polskich, na którym od 1979 przyznawane są nagrody Żywieckie Serca. Początkowo miejscem odbywania się imprezy był Miejski Dom Kultury, następnie od 1980 stał się nim amfiteatr zlokalizowany u stóp wzgórza Grojec. W 1982 daty odbywania się Festiwalu Folkloru Górali Polskich i Tygodnia Kultury Beskidzkiej połączono.

W 1970 miała miejsce kolejna powódź, która tylko w infrastrukturze związanej z regulacją wód spowodowała straty na łączną kwotę 66,5 miliona ówczesnych złotych. Na terenie miasta i powiatu kataklizm doprowadził do uszkodzenia dróg, mostów i linii energetycznych, zniszczenia wałów.

30 marca 1971 powstała Miejska Komunikacja Samochodowa. Początkowo prowadziła przewozy na jednej linii prowadzącej ze Świnnej do Browaru.

1 września 1972 w Żywcu została utworzona filia Szkoły Muzycznej w Oświęcimiu. Pierwotnie mieściła się ona w pomieszczeniach należących do Szkoły Podstawowej nr 5. W 1975 usamodzielniła się i jako Szkoła Muzyczna w Żywcu zajęła poddasze Szkoły Podstawowej nr 2. W 1990 placówka uzyskała własny budynek przy ul. Łącznej. Obiekt ten mieścił poprzednio dyrekcję zakładów budowlanych. Na skutek jego oddalenia od centrum miasta, w 1996 ostateczną siedzibą szkoły stał się były biurowiec Fabryki Wtryskarek Ponar przy ul. Sienkiewicza.

10 września 1972 zostało otwarte Policealne Studium Medyczne kształcące pielęgniarki. W 1974 uruchomiono również liceum medyczne na podbudowie szkoły podstawowej. Do 1975 placówka zajmowała barak po dawnym internacie, zlokalizowany na podwórzu I Liceum Ogólnokształcącego. Po przeniesieniu działalności Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych do nowej siedziby, jego dotychczasowy budynek przy ul. Grunwaldzkiej został przeznaczony na potrzeby Liceum Medycznego. Szkole udostępniono także internat przy ulicy Kopernika. W 1996 zlikwidowane zostało liceum, a 31 stycznia 2003  studium policealne. Liceum Medyczne zostało przekształcone w II Liceum Ogólnokształcące, działające do 2009, kiedy to zostało połączone z I LO.

W 1972 przez Miejski Handel Detaliczny został otwarty reprezentacyjny Dom Handlowy Centrum, o którego budowie postanowiono jeszcze w 1968, zważywszy na sukces Domu Handlowego Beskid. Nowy obiekt zlokalizowany został przy skrzyżowaniu ulicy Kościuszki i Handlowej i posiadał cztery kondygnacje, z czego pierwotnie dwie handlowe (parter mieścił wówczas dział spożywczy oraz bar kawowy, natomiast I piętro  dział przemysłowy, odzieżowy i obuwniczy), a kolejne dwie przeznaczono na biura i magazyny.

W okresie PRL wzniesiono wielorodzinne osiedla mieszkaniowe. Pierwsze bloki na terenie miasta powstały przy ul. Handlowej, Witosa oraz na Osiedlu Pod Grapą. W 1961 wybudowane zostało Osiedle Kochanowskiego, będące zespołem bloków zakładowych Fabryki Papieru Solali. Budowę Osiedla Parkowego zakończono w 1964, Osiedla Młodych  w 1971, natomiast Osiedle 700-lecia powstało w latach 1973-1992. Ponadto w 1976 rozpoczęto budowę osiedli domów jednorodzinnych zlokalizowanych na Górze Burgałowskiej.