Jan Gossaert

Jan Gossaert - zwany Mabuse

Pokłon 3-ch Króli

 Gossaert jest uznawany za najbardziej wszechstronnego artystę

północnego renesansu. Niektórzy badacze Pisma Świętego

uważają, że Pokłon Trzech Króli (1510-15) oddany przez

cudzoziemców jest rodzajem literackiej katechezy. Kacper ofiarował kadzidło, Melchior przyniósł złoto, Baltazar złożył mirrę. Dary odnoszą się do natury Jezusa  Boga w człowieku. Imiona trzech przybyszów dodała późniejsza tradycja. Wyimaginowany strój czyni z nich postacie baśniowe. Przed Maryją z Dzieciątkiem w roli jednego z Mędrców klęczy fundator obrazu Daniel van Boechout. Wyróżnia go nie tylko postawa, ale także strój. Podbity futrem płaszcz ma kolor głębokiego fioletu. Malarstwo w XVI w. przemawiało symboliką kolorów. Purpura, barwa uduchowienia, była przypisywana władcom. Przed składającym pokłon leży fantazyjny kapelusz i kadzidło przynależne Kacprowi. Baltazar (czarnoskóry jak chce tradycja) i Melchior stoją po bokach w jaskrawo-barwnych strojach. Najważniejsza jest Matka Boska z Dzieciątkiem na kolanach. Madonna siedzi w centrum kamiennego łuku. Ten fragment może być zrujnowaną częścią gotyckiej katedry. Architektura, zgodnie z kanonami budowania renesansowego obrazu, biegnie ku zbiegowi linii perspektywicznych za horyzont. Połamana posadzka na pierwszym planie podkreśla  geometrię przestrzeni. Chrystus urodził się w ubogiej stajence. Była noc, ale od cudu jego narodzin wokół jest jasno. Dwie stojące postacie po bokach Maryi wzmacniają efekt kulis, które zostały odkryte, aby zaprezentować stajenkę. Tę samą rolę spełniają, adorujący małego Jezusa, aniołowie. Dziecię dotyka kielicha. Zapewne to  zapowiedź przyszłej męki albo ustanowienia eucharystii. Bardzo ważna jest tutaj gra kolorów. Błękit płaszcza Maryi otaczają wyraziste akcenty czerwieni, dzięki czemu wzrok patrzącego jest stale przyciągany do środka. Boskich postaci dodatkowo pilnują dwa psy z pierwszego planu. Zwierzęta, jak chcemy wierzyć, były także świadkami Narodzin. Perspektywa przyciąga do centrum obrazu, a stworzona ona została przez ciekawą aranżację architektury w tle w formie swego rodzaju tunelu.

Po lewej stronie Dziewicy stoi Baltazar i jest to pierwszy wizerunek czarnoskórego Mędrca w historii malarstwa Europejskiego. Jego ubiór jest egzotyczny: adamaszek, haftowany i naszywany kamieniami i złotem, jedwab oraz futrzany pręgowany kołnierz płaszcza.

Detale na tym obrazie są fantastyczne: kwitnące chwasty, czarne perły naszywane na kapeluszu leżącym na podłodze, fałdy na szatach i wzory na tkaninach, ściegi tkackie. To jest po prostu niesamowite, ten obraz jest bardzo plastyczny, niemal trójwymiarowy.

Obraz Jana Gossaerta Pokłon Trzech Króli jest  ucztą dla oczu ceniących sobie namacalną urodę świata. W malowaniu drobiazgów, roślin, faktur różnych materiałów artyści północy nie mieli sobie równych. Obraz ma 177,2 cm wysokości i 161,8 cm  szerokości. Znajduje się w National Gallery w Londynie.