Wrocław - Kościół NMP na Piasku

Jest to dawne opactwo kanoników regularnych św. Augustyna, sprowadzonych na Śląsk przez Piotra Własta, a przybyłych do Wrocławia w 1138 r. Z pierwotnego kościoła wzniesionego ok. 1150 r. - po badaniach w latach 1962-1965 - odsłonięto szereg fragmentów fundamentów (dostępne w krypcie). Budowlę obecną wzniesiono w latach 1334-1425, zniszczona częściowo w 1945 r., została odbudowana w latach 1947-1965. Jest to założenie ceglane, trzynawowe, halowe, z towarzyszącymi prezbiterium nawami bocznymi, zakończonymi poligonalnie. Przęsła w nawie środkowej nakryte są sklepieniami gwiaździstymi, w bocznych nawach silnie wydłużone przęsła są nakryte sklepieniami trójdzielnymi dziewięciopolowymi, wykonanymi ok. 1365 r. przez budowniczego Pieszkę. Prostokątne filary międzynawowe o profilowanych narożach bez kapiteli przechodzą w ostrołuki arkad. Żebra sklepienne, wsparte na bogato rzeźbionych wspornikach, przedstawiających proroków, Ojców Kościoła i aniołów, ozdobionych polichromią. W oknach kamienne maswerki o późnogotyckich motywach. Portal zachodni kamienny z trójkątnym przyczółkiem i roślinną dekoracją; z dwóch wież zachodnich wyprowadzono tylko południową. We wnętrzu zwracają uwagę: w nawie południowej rzeźbiony romański tympanon Marii Włostowiczowej i syna Świętosława, pochodzący z pierwotnego kościoła. Centrum zajmuje Tronująca Madonna w otoczeniu fundatorów. Pod wieżą północną kamienna chrzcielnica z ok. 1450 r. z rzeźbionymi scenami z życia Marii, oraz częściowo zrekonstruowane ze znalezionych fragmentów lektorium pomiędzy prezbiterium a nawą. W północnej nawie bocznej fragmenty polichromii z 2. poł. XV w. Pozostałe wyposażenie średniowieczne pochodzi z różnych obiektów z terenu Dolnego Śląska.