Pieter Bruegel (Starszy)

Pieter Bruegel (Starszy)

Zabawy dziecięce.

Tematyka obrazu stanowiła rzadkość w czasach, na które przypadło żyć Brueglowi. Dzieciństwo w sztuce było pomijane, w życiu codziennym stanowiło etap przejściowy do dorosłości. Świat dzieci był niezauważalny, a one same były traktowane jak mali dorośli. Takie podejście jest widoczne na obrazie, gdzie wszystkie postacie noszą szaty dorosłych  dziewczynki fartuchy i czepki swoich mam, a chłopcy  spodnie, kapoty i kubraki ojców. Na obrazie brak zabawek, co nie jest problemem dla 250 przedstawionych dzieci. Do zabawy wykorzystują różne przedmioty: kawałki drewna, kości, obręcze, beczki, czyli wszystko, co poniewiera się po podwórzach. Twarze dzieci nie mają określonego wieku, często wydają się tępe i głupie. Malarz, zgodnie ze swą manierą, nie upiększał ani nie idealizował postaci, tak jak czynili to późniejsi malarze; w atmosferze zabawy brak głębszych uczuć czy zainteresowania, co według jego biografa może wynikać z bardzo trudnego dzieciństwa Bruegla.

Historia sztuki nie zna drugiego dzieła, które by przedstawiało taką liczbę różnorodnych gier i zabaw najmłodszych. Uważny widz może tu rozpoznać 92 różne gry i zabawy. Wśród nich są i te zakazane dla dzieci, np. gra astragalami (kośćmi), w którą grało się na pieniądze.

Interpretacja

Obraz, prócz studium etnograficznego, stanowi ostrzeżenie dla dorosłych przed trwonieniem życia i traktowaniem go jak dziecięcą zabawkę. Na taką interpretację może wskazywać brak dziecięcych cech na obliczach dzieci. Obraz ogląda się z różnej odległości, co stanowi ciekawe połączenie dla widza, który angażuje się w akcję przedstawioną przez malarza. By ogarnąć całą scenę trzeba ją oglądać z odległości, ale by dojrzeć szczegóły należy przysunąć się bliżej. Również perspektywa, jaką obrał Bruegel, jest nietypowa, przesunięta na prawą stronę, co powoduje, iż budynki po lewej stronie łączą się pod kątem prostym z długą ulicą. Wzrok widza podąża wzdłuż niej, a budynki, dzięki ciemnej barwie, wyróżniają się, tworzą równowagę i łącznik między pierwszym i dalszym, pełnym napięcia, planem'. Podobną perspektywę Bruegel stosował wielokrotnie, przykładem czego są np. Przysłowia niderlandzkie, Walka karnawału z postem czy Procesja na Kalwarię.

Przysłowia niderlandzkie:

Jeden strzyże owce, a drugi świnie - Każdy startuje z innego poziomu życia.

Jeden żyje w bogactwach, drugi w nędzy

Strzyc, ale nie zdejmować skóry - Nie dążyć za wszelką cenę do przewagi

Tu się nie smaży jego śledź -Sprawy nie przebiegają zgodnie z planem

Smażyć całego śledzia dla ikry - Poświęcić wiele dla drobnostki

Położyć pokrywkę na głowie - Musieć zapłacić za zniszczenia

Powiesić śledzia za skrzela -Każdy musi odpowiadać za swoje czyny

Mieć w sobie coś więcej niż pusty śledź -Nie sądzić po pozorach

Co może zrobić dym żelazu? - Bezcelowa jest próba zmiany porządku rzeczy

Znaleźć psa w garnku - Gdy wpuszcza się psa do domu, dobierze się do garnka.

Mieć czyjeś kłopoty za nic - Przybyć za późno, żeby zapobiec stracie.

Siąść w popiół pomiędzy dwa stołki -Stracić okazję z powodu niezdecydowania

Macać kury - Liczyć kurczaki zanim się wyklują

Wywieszać nożyce -Zostaniesz oszukany, pozbawiony pieniędzy

Obgryzać zawsze tę samą kość -Powtarzać w kółko to samo, wykonywać syzyfową pracę

Zależy coś od układu kart - Okazja jest blisko

Świat do góry nogami -Wszystko jest inaczej niż powinno

Zostawić co najmniej jedno jajko w gnieździe -Odłożyć coś na czarną godzinę