Zawieszenie dzwonu Zygmunta

Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w roku 1521 w Krakowie

Jan Matejko 1874

otografia dokumentuje obraz Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w r. 1521 w Krakowie autorstwa Jana Matejki, namalowany na mahoniowej desce, ukończony w roku 1874. Obraz przedstawia scenę uroczystego zawieszenia i poświęcenia dzwonu, odlanego na polecenie króla Zygmunta I przez mistrza Hansa Behema  ludwisarza z Norymbergi w roku 1520. Natomiast w 1521 r. dzwon został zawieszony na wieży katedry wawelskiej. Scena została zakomponowana dwustrefowo. Z lewej strony na podium, pod baldachimem zostali ukazani: król Zygmunt I, jego żona Bona Sforza i dzieci, dostojnicy królewscy, dworzanie i dwórki oraz Stańczyk  nadworny błazen. Wszyscy oni z wyraźnym zainteresowaniem i skupieniem przyglądają się pracy grupy mężczyzn ciągnących z dużym wysiłkiem grube liny zamocowane do uchwytu dzwonu. Kieruje nimi stojący na podwyższeniu mistrz Behem, a dwaj artyści: architekt Bartolomeo Berecci i lutnista Valentin Bakfark przyglądają się z bliska masywnej bryle. Nieznacznie w głębi stojący pośród duchowieństwa biskup krakowski dokonuje uroczystego poświęcenia dzwonu. Obraz powstał prawdopodobnie na zamówienia hr. z Lenkiewiczów Walewskiej i został przez nią zakupiony w roku 1875. Następnie znajdował się w posiadaniu kolejnych właścicieli, a obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Omawiana fotografia została wykonana w Zakładzie Awita Szuberta w Krakowie, najprawdopodobniej tuż po namalowaniu obrazu, a przed sprzedażą, czyli między rokiem 1874 a 1875. Autorstwo fotografii jest poświadczone nadrukiem firmowym znajdującym się na kartonowym podkładzie, na który została naklejona odbitka. Jan Matejko dbał o dokumentowanie swych prac artystycznych współpracując z krakowskimi fotografami  w latach 70. i 80. XIX w z Zakładem Awita Szuberta.

Dziś odwiedzany przez turystów i dzwoniący podczas najgorętszych okoliczności w historii Państwa, wiszący w kaplicy na Wawelu, dzwon Zygmunta. Jego poświęcenie oraz zawieszenie zostało ujęte w standardowym przepychu ludzi, przez Jana Matejkę. Wśród świty Króla Zygmunta I Starego, można dostrzec nawet młodzieńca psa pielęgnującego. Stańczyk natomiast nieudolnie imituje gesty ludwisarzy. Dumny Król stoi i trzyma dłoń na głowie następcy młodego podówczas Augusta. Jak to zwykł Matejko malować nijak jego postacie mają się do faktów, gdyż Zygmunt August, miał w tedy rok czasu a jego siostra Izabela również była młodsza niż przedstawia malarz. To takie nieścisłości odnośnie chronologii. Odnośnie dzwonu wiąże się z nim legenda, że do stopu dodano struny lutni by jego dźwięk nieco przypominał ten instrument.