"W lutym 1945 r. więźniowie obozu głównego w Rogoźnicy zostali ewakuowani. 13 lutego odszedł ostatni transport, a opustoszały obóz zajęła Armia Radziecka. W marcu 1947 r. został on oficjalnie przekazany władzom polskim, które przystąpiły do uporządkowania terenu oraz do zabezpieczenia pozostałości poobozowych. 11.09.1947 r. powstał Komitet Ochrony Gross-Rosen. Ogłoszono konkurs na projekt mauzoleum, upamiętniającego ofiary KL Gross-Rosen, i zaczęto zbierać fundusze na jego budowę. 2.11.1947 r. odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod pomnik-mauzoleum według projektu Adama Prockiego. Jego odsłonięcia dokonano jesienią 1953 r. w mauzoleum umieszczono prochy więźniów. W 1963 r. zdjęto z kamiennego cokołu postać z brązu. W 1985 r. dobudowano do pomnika-mauzoleum dwa skrzydła, w których umieszczono ziemię pobraną z terenów byłych podobozów KL Gross-Rosen.
Władze lokalne, którym w 1947 r. został przekazany teren byłego obozu, zapewniały jego ochronę, zatrudniając dozorców, natomiast jego bezpośrednim opiekunem został świdnicki oddział miejski Związku Byłych Więźniów Politycznych, a potem miejscowy oddział Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD). Opiekę merytoryczną nad terenem byłego obozu Gross-Rosen w latach 50. XX w. powierzono Państwowemu Muzeum Auschwitz-Birkenau.W lewym skrzydle bramy obozowej powstała w 1958 r. pierwsza ekspozycja muzealna"