39.

Narcyz (Narcissus poeticus)

Pod nazwą ogólną kryje się około 25 gatunków, a także ponad 10 tys. odmian uprawnych rózniących się m.in. wielkością, kształtem, barwą i wypełnieniem kwiatów. Występuje w krajach śródziemnomorskich i w Azji. W Polsce kilka gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne.

Jego nazwa powiązana jest z jednym z mitów greckich. Jest ważną postacią w historii Demeter i Kory. Kora, córka Demeter, przechadzała się pewnego dnia po lasach. Nad jeziorem zauważyła kilkanaście kwiatów - narcyzów. Wiedziała, że nie wolno jej ich zerwać, ponieważ są poświęcone Hadesowi - bogu podziemi. Ostrzegały ją również przed tym leśne boginki. Przypatrując się w zamyśleniu kwiatom, przypomniała sobie legendę związaną z narcyzem. Narcyz był pięknym młodzieńcem, myśliwym. Pozostawał on niewzruszony na wszystkie nimfy, które się w nim zakochiwały. Pewnego razu zapłonęła do niego uczuciem nimfa Echo. Wzgardził jej miłością, za co ukarała go bogini Afrodyta. Sprawiła ona, że zakochał się w sobie, swoim odbiciu, gdy pewnego razu spojrzał w wodę. Za każdym razem jednak, gdy próbował pocałować owe odbicie, ono się "psuło", deformowało. Z rozpaczy popełnił samobójstwo. Po jego śmierci, bogowie zlitowali się nad nim i przemienili jego ciało w piękny kwiat. Kora, w zadumie zerwała jeden z kwiatów. Ziemia otworzyła się wtedy z wielkim hukiem, a na czarnym powozie ze szczeliny wyjechał pan świata umarłych. Zabrał Korę i wjechał z nią ponownie do podziemi, gdzie została jego żoną. Zrozpaczona Demeter błąkała się po lasach w poszukiwaniu córki. Będąc boginią ziemi i urodzaju ze smutku sprawiła, że rośliny obumarły. W końcu Zeus, widząc zło, jakie się stało, posłał do Hadesa i zawarł z nim układ. Dwie trzecie roku Kora spędzała z matką, która z radości pozwalała roślinom rosnąć. Wtedy panowała wiosna i lato. Gdy córka szykowała się do powrotu do podziemi, Demeter ponownie ochładzała świat, sprowadzając na niego zimę.

Tak Grecy tłumaczyli zmianę pór roku, a według nich największą rolę w całym wydarzeniu odegrał właśnie Narcyz.