Olsztyn 1945

Olsztyn 1945

Foto: Walerian Łochacz

Allenstein w 22 stycznia1945 zdobył 3 korpus kawalerii gwardii generała lejtnanta Nikołaja Oslikowskiego przejmując na dworcu ponad 20 transportów kolejowych ,które nieświadome tego faktu tu wjeżdżały przyjmowano je -nakazano niemieckim kolejarzom je wpuszczać i brano ich do niewoli wprost z wagonów. Zdobyto tam m.in 9 czołgów i dział pancernych, 1200 wagonów i 37 parowozów. Miasta broniły resztki 299 dywizji piechoty, 32 rezerwowy dywizjon przeciwpancerny Allenstein, 2 batalion roboczy, policja, żandarmeria, Volksturmm, liczne różne rozbite oddziały, do walk włączyli się ozdrowieńcy z lazaretu w Kortowie a już w czasie walk pojawił się pułk fizylierów korpusu "Grossdeutschland" i pododdziały kolejnej dywizji-18 dywizji Grenadierów Pancernych ..

W mieście przed atakiem było około 8-10 tysięcy cywilów i uciekinierów.

Walki rozpoczął atak 6 dywizji kawalerii gwardii wspieranego przez 198 pułk czołgów uderzeniem w kierunku dworca kolejowego traktowanego jako newralgiczny punkt .Atak zaczął się wieczorem 21 stycznia około godziny 22 -po zaciekłych walkach przebito się tam i rankiem 22 stycznia około 5 rano ostatecznie zdobyto dworzec.Rozpoczęto przejmowanie transportów kolejowych. Do zaciekłych walk doszło w rejonie Jarot-zdobyto je ok 5 rano. Około północy 21 stycznia do miasta wdarła się kolejna jednostka radziecka -29 brygada czołgów ciężkich uzbrojona w czołgi IS-2. Najsilniej bronili się Niemcy w okolicy południowego podejścia do miasta-Kolonia Mazurska, Nagórki, Kortowo, Dajtki, Likusy. Dysponowali tam czołgami, działami samobieżnymi, artylerią, pojazdami pancernymi. Walki trwały do 23 stycznia a Niemcy 23 stycznia próbowali kontratakować m.in pułkiem zbiorczym 299 dywizji i pododziałami 18 dywizji grenadierów -silnie acz bezskutecznie kontratakowali w rejonie Gutkowa wspierani przez 20 czołgów i dział pancernych oraz odbili Wadąg. Allenstein był ważnym węzłem kolejowym i drogowym dlatego poczatkowo (do 24 I) Niemcy chcieli go odzyskać.

Straty Niemców -około 2 tysiące zabitych wojskowych i członków volkssturmu - radzieckie około 1000 poległych i kilka zniszczonych czołgów .

Dodatkowo w tych dniach zginęły do 2,4 tysiąca cywilów - w rejonie Kortowa doszło do największej rzezi niemieckich cywilów i rannych z tutejszego lazaretu, zginęły tam setki osób.

Wzdłuż Al. Warszawskiej Rosjanie wyciągali ludzi z domów i rodstrzeliwali. Wielu cywilów musiało oczyszczać miasto i za to miało raz dziennie wyżywienie, potem wymaszerowali do transportów kolejowych.

Hitlerowcy z rozbitego garnizonu miasta (o ile nie zginęli i nie poszli do niewoli) wycofywali się do lasów.

I ciekawostka-Oslikowski w Olsztynie miał mieć w Olsztynie (w PRL)szkołę średnią swojego imienia jednak wstrzymano to z półoficjalnym uzasadnieniem że generał nadużywał alkoholu.