Jan Dessaerts

Jan Gossaert

1530 Portret kupca - Portrait of the Merchant

Na portrecie Jan Jacobsz Shoek, sekretarz miasta Goornishem. Siedzi on przy stole i wygląda jakby malarz wpadł na chwilę i go namalował przy pracy (teraz byłoby to zdjęcie). Otoczony on jest przedmiotami symbolizującymi i informującymi o jego funkcji i znaczeniu w społeczności, w której żył i pracował. i tak mamy na obrazie kałamarz z atramentem, lupę (szkło powiększające), szalki i odważniki, nożyczki pojemnika na piasek do posypywania atramentu na papierze, aby on szybciej wysechł. Stoi tam też pojemnik z piórami do pisania oraz rolkami papieru, pojemnikiem nas wosk do lakowania dokumentów oraz odciskania pieczęci. Na ścianie za nim wiszą przymocowane listy z jednej strony, a notatki z drugiej, a Jan siedzi i pisze coś na kartce, może kopiuje z tej księgi. Zawsze jak widzę pismo na obrazie, to chciałabym wiedzieć, co tam jest napisane, czy to jest prawdziy tekst, czy to tylko wystylizowane na pismo szlaczki, czy ktoś usiłował to rozczytać. Wydaje mi się, że sportretowany mężczyzna lekko się uśmiecha lub stara się nad tym uśmiechem zapanować,  ze względu na powagę swojego urzędu.

Gossaert był wspaniałym rzemieślnikiem iluzjonistą i potrafił na obrazie wyczarować wygląd tkaniny, motywy i wzory tak, że prawie czujemy lekkość jedwabiu, puszystość futer i miękkość aksamitu, a tu mamy czarne na czarnym motywy tkackie na kołnierzu i tunice kupca. To jest naprawdę szczególna umiejętność, a podkreśla ją anegdota z życia malarza, który był dość rozrzutny i często tonął w długach, jego życie prywatne było chaotyczne w przeciwieństie do jego sztuki i obrazów - tu taki porządek i wszystko dokładnie ułożone. Otóż z okazji wizyty cesarza na dworze burgundzkim, każdy został obdarowany białym damaszkiem z nakazem przygotowania szat na uroczysty bal, a ponieważ Gossaert znów był w długach, sprzedał swój przydział i miał kłopot, bo musiał się pokazać, więc przygotował sobie ubranie z papieru, który pomalował tak, że udawał on tkaninę. Cesarz miał wybrać najładniejszy kostium i oto wygrał właśnie ten papierowy Gossaerta - niesamowite, iluzjonista pierwsza klasa.