1912 Elbing - Elbląg

1912 Elbing - Bahnhof - Elbląg - Dworzec Kolejowy.

Wraz z rozwojem przemysłu w II-ej połowie XIX w., powstała konieczność budowy w Prusach sieci komunikacyjnej. Inne prowincje miały już wcześniej bardziej rozwiniętą sieć dróg bitych i połączeń kolejowych z ważnymi ośrodkami handlowymi i przemysłowymi. W latach 1840-tych, rozpoczęto Kanału Elbląskiego wówczas - Oberlaendischer Kanal- co dało możliwości do rozwoju miast i osad Pogórza, czyli Oberlandu. Jednak rzeki czy Zalew Wiślany, jako główne trakty komunikacyjne, nie były żeglowne przez blisko pół roku. 19 października 1852 r. oddano do użytku odcinek połączenia kolejowego Berlina z Królewcem (Elbląg, Bogaczewo, Słobity, Młynary, Chruściel, Braniewo). Budowa "Ostbahnu", oprócz wymiany towarowej (np. zbyt produktów rolnych i drewna z majątków junkierskich) i ruchu pasażerskiego, miała ogromne znaczenie w administrowaniu państwem i jego obronności, stwarzała np. możliwość szybkiego przerzutu wojsk. Wcześniej komunikacja pasażerska, odbywała się głównie przez transport pocztowy. Dyliżans poruszał się z prędkością ok. 10-13 km/h, w zależności od jakości drogi oraz pory roku.
Również transport wozami towarowymi odbywał się w tempie piechura - woźnica szedł obok zaprzęgu - po obfitych opadach deszczu lub śniegu, udawało się dziennie przebyć dystans zaledwie kilkunastu kilometrów. Koleje były szybsze, tańsze, wygodniejsze.

Linia Kolei Wschodniej z Berlina do Królewca, miała niewielki wpływ na rozwój przemysłu w Elblągu, a prawie żaden w miejscowościach nad Zalewem Wiślanym, gdzie dominował przemysł ceramiczny. Dlatego 12 sierpnia 1896 r., w Elblągu powstała prywatna inicjatywa budowy linii kolejowej: Elbląg-Tolkmicko-Braniewo, biegnącej wzdłuż Zalewu Wiślanego. Inicjatorami budowy były władze prowincji Prusy Wschodnie, kolejowe towarzystwo budowlane Lenz & Co. Ltd. ze Szczecina oraz przedstawiciele lokalnej gospodarki, którzy utworzyli towarzystwo akcyjne Haffuferbahn AG., w skrócie HUB (Kolej Nadzalewowa Spółka Akcyjna) z siedzibą w Królewcu. W 1897 r.rozpoczęto prace przy budowie nowej linii i 20 maja 1899 r. został uruchomiony pierwszy odcinek od nowo wybudowanego dworca Elbląg-Miasto do Fromborka. Do Braniewa pociągi docierały od 7 września 1899 r. Cała trasa liczyła 48,3 km i pociągi pokonywały ją w ciągu 1 godziny i 35 minut.

Trasa HUB rozpoczynała się od dworca Elbing-Stadt przy Brandenburgertsr. 22 (ul. Hoża). Istniało stąd połączenie - przez centrum miasta - z odległym stąd o 2,5 km państwowym Elbing Ostbahnhof (Dworzec Wschodni, dziś Dworzec Główny). Ten odcinek używany był wyłącznie do transportu towarowego, jednak z wyłączeniem (do 1918 r.) prywatnego pociągu cesarza Wilhelma II, jadącego do jego letniej rezydencji w Kadynach. Pasażerowie, aby dostać się na Dworzec Wschodni, musieli korzystać z tramwaju. Biegnące przez miasto tory, rozwidlały się w liczne bocznice, prowadzące na tereny fabryk. Swoją bocznicę miała m.in. odlewnia i fabryka samochodów F. Komnick, fabryka wódek i likierów  Haertel, zakłady wyrobów emaliowanych Neufeldta, fabryka cygar Loeser&Wolff, fabryka wyrobów metalowych Zillgitt-Lemhke, fabryka krzeseł Witkowski, browar Englisch-Brunner, elbląsaka elektrownia i wreszcie koncern Schihau-Werke. W sumie po 1920 r. było 27 bocznic, z których 15 obsługiwało zakłady Schihaua. Na trasie do Braniewa znajdowało się 12 bocznic, prowadzących do cegielni.

Inne lata - to inna historia.

//