Olsztynek

29 wrzesień 2009 - Olsztynek - Hohenstein, pruski Likula Alnaesteini, 28 km na południe od Olsztyna. Mieskaniec to olsztynetczanin. Niemiecka nazwa zamku, a później miasta pochodzi od jego założyciela komtura ostródzkiego Guentera von Hohensteina. W źródłach polskich już w XV w. występuje nazwa zbliżona znaczeniem do obecnej - Parvum Olstin - Mały Olsztyn,lub Olsztynek.

Pierwsza wzmianka o Olsztynku pochodzi z 1351 r., a prawa miejskie nadane zostały przez wielkiego mistrza Winricha von Kniprode w 1359 r. Miasto założono na planie zbliżonym do wielu innych miast krzyżackich. Centralnym punktem był obszerny rynek z kościołem i ratuszem, od którego wychodziły dwie prostopadłe ulice. Miasto było obwiedzione murami miejskimi o długości 245x170 m i wysokości ok.10 m.Ludność pod koniec średniowiecza liczyła ok. 450 mieszkańców.

W 1410 r. zamek opanowali mieszczanie, którzy uznali władzę króla polskiego.W 1414 r. w czssie wojny głodowej miasti ucierpiało od wojsk polskich. Dopiero w czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1520 r. Olsztynek został zdobyty przez wojska polskie, a hetman wielki koronny Mikołaj Firlej potwierdził przywileje miasta. W 1655 r. miasto splądrowały wojska szedzkie i tatarskie. W 1740 r. miasto miało 728 mieszkańców, a w 1811 r. 778 mieszkańców. W 1764 r. urodził się tutaj Krzysztof Celestyn Mrongowiusz,wybitny filolog i badacz polskości. W 1888 r. Olsztynek otrzymał połączenie kolejowe z Działdowem, a w 1891 r. z Ostródą. Miasto było zniszczone w kresie dwóch wojen światowych.

W okresie pod października 1939 do 1945 w mieście zlokalizowany był niemiecki obóz jeniecki Stalag IB Hohenstein. W latach 1927-1945 znajdował się ogromny monument upamiętnający bitwę pod Tannenbergiem tzw. Tannenberg-Denkmal. W 1934 r. spoczęly w nim doczesne szczątki prezydenta Rzeszy Paula von Hindenburga.

W 1945 r. Olsztynek został znacznie zniszczony przez qojska sowieckie, podobny los spotkał Tannenberg-Denkmal, który został wysadzony przez wojska niemieckie, a po wojnie jego resztki całkowicie usunięto. Do dziś na Rynku stoi monumentalny, granitowy lew pochodzący z tego miejsca.