Rzeka Osa

Osa (również Ossa) – rzeka w północnej Polsce o długości 96,2 km i dorzeczu 1600 km², prawy dopływ dolnej Wisły. Bierze swój początek na Pojezierzu Iławskim od jez. Perkun, i przepływa przez liczne jeziora: Osa, Gardzień, Szymbarskie, Płowęż, Popówko i Trupel, ma ujście w rzece Wiśle koło Zakurzewa, na północy Grudziądza. Przy ujściu na wysokim wzgórzu (68,1 m n.p.m.) tuż przy skarpie wiślanej 5 km na północ od centrum miasta znajduje się Twierdza Grudziądz. Od północy i wschodu otacza ją rzeka Osa. Na długości ok. 14 km rzeka Osa oraz jej otoczenie zostało objęte ochroną w 1994 r. tworząc rezerwat przyrody Dolina Osy. W okolicach Grudziądza charakterystyczne dla Osy są tzw. "cofki", czyli odwrócenie się prądu rzeki z powodu wysokich stanów Wisły; cofki są przyczyną powodzi. Osa była wzm. już w 1222 r. jako granica ziemi chełmińskiej. W latach 1918-1945 była granicą Polski i Prus Wschodnich.