Kolegiata p.w. św.Piotra i Pawła

Kruszwicka kolegiata  jest kolejnym miejscem, które warto odwiedzić. Kolegiata pod wezwaniem św. Piotra i św. Pawła jest jednym z nielicznych zachowanych w całości przykładów romańskiego budownictwa sakralnego. Zbudowana na planie krzyża posiada 3 nawy z transeptem oraz 5 absyd. W ścianie południowej znajdują się trzy portale z kolumienkami. Progi kolegiaty są mocno wytarte ponieważ mają 800 lat. Strop żelbetowy imituje belkowanie modrzewiowe. Nawę główną zamyka późnogotycka grupa Ukrzyżowania z XVI wieku. W prezbiterium znajduje się rekonstrukcja ołtarza romańskiego oraz obity kurdybanem fotel (ok. 1730 r.). W 1954 roku odsłonięto w nawach bocznych dwie romańskie mensy ołtarzowe. W kolegiacie znajdują się też dwie chrzcielnice - z piaskowca (XI w.) i granitowa (z XII w.), kropielnica oraz płyta nagrobna Zofii z Pempowskich, żony Jana Oporowskiego, starosty kruszwickiego (zm. w r. 1500).