Wilno i Troki...

"Wilno jest miastem niesamowicie przyciągającym, wręcz magicznym, a poza tym chaotycznym i dziwacznym - jego aurę najlepiej oddaje słowo bizarre, którego nie umiem przetłumaczyć. To samo odnosi się do jego zagmatwanej wielonarodowej historii"

Nie żeby mi się podobało... Właściwie to wcale... Bure i ciemne jak niebo nad nami... Z szarymi ludźmi na chodnikach... Zresztą w niewielkiej ilości... Z żebrakami i babami zachwalającymi swoje towary... Nie żeby mi... A jednak ma jakąś moc... Już od tygodnia woła mnie zuchwale... Wróć do mnie... Poznaj moje szlaki... Oddaj mi swój dzień i noc... Jakieś duchy stamtąd nade mną... I tak dziwnie, że... Wilna mi brak...

Wybiła się kolorem... Na tle całej tej miejskiej szarówki... Grafika z Miłoszem... Urzekająca jak jesienne liście... W których złocie skąpane tamto miasto... Z wieżami kościołów, cerkwi, synagog, meczetów... Gdzie na Starym Mieście spotkać można jeszcze... Ortodoksyjnych Żydów... Jak to się stało, że nigdy nie spotkałam ich tu?... Jak, pytam, jak?... A tymczasem oni tam... I obok młodzi jak wszędzie... Leżą na placu pod katedrą... Gdzie budzi się miłość...

"Ja myślę, że wiele zachowań moich wynikało z lektur. Nie twierdzę, że świadomie. Podświadomie. Cała nasza, tego pokolenia, romantyzmu choroba, no, brała się z lektur, byliśmy uwrażliwieni. Nie wiem, no, nie przesadzam, chyba nie przesadzam, i nie wiem, czy to dobrze brzmi, ale rzeczywiście strasznie byliśmy nafaszerowani literaturą"

Więc nade wszystko Mickiewicz i Słowacki... I jeszcze paru innych większo-mniejszych... Tropami, śladami, pamiątkami przeszłości... Brukiem, którego nie było pod ich stopami... Po domach, w których mieszkali... Byli więzieni... Studiowali... Się szło i niosło to całe dziedzictwo... Którego nie sposób wypluć i oddać innym... Na tacy, przed sobą się niosło... Na czole mając wypisane: Polska... Nie rozumiem, bo... Do nikogo nie dociera, że... To Wilno właśnie takie polskie... Aż bolą nerwy...

Nie umiałam się wyzbyć tego romantyzmu... Że jak tam stałam... To tylko notatnik wyjąć i pisać... Bo taki duch i tyle natchnienia... A tu wrzesień cały... To miałam czelność wmawiać tym dzieciom... Że książki, że najważniejsze, że lepsze światy... I nie szeptałam, że trują... Że potem człowiek zatruty... Nafaszerowany i ciągle myśli... Choć ja bez nich nie byłabym sobą... Więc za Borgesem [i tobą] powtarzam... Zawsze wyobrażałam sobie raj jako bibliotekę, nigdy jako ogród...

"Ja tu się przypadkowo przez pana trochę oskarżam, bo to nieprzyjemnie być przygłupem sterroryzowanym przez lektury. Trzeba było samemu, energicznie iść przez życie, niczemu się nie poddawać! A tu człowiek zatruty, zatruty tymi tonami książek, które połknął"

PS Na zdjęciu ja w Wilnie przed słynną Celą Konrada, bohatera III części "Dziadów" Adama Mickiewicza.