Na zdjęciu magazyn odzieżowy w obozie męskim BIb w Auschwitz-Birkenau.

[Bergen-Belsen]

"W pierwszym dniu pobytu zaprowadzono nas do bloku, w którym zmagazynowane były ubrania. Miałyśmy tam uzupełnić garderobę. Była to dawna, nie używana już łaźnia esesmańska. Szefem magazynu był Heinz Kühnemann, a kapo Żydówka słowacka. Kiedy stanęłam przed Kühnemannem, ten spojrzał na moje stopy i zdziwiony zapytał:
- Wo hast du deine Schuhe? (Gdzie masz swoje buty?)
- Odpowiedziałam krótko: - Verloren.
Zaczął się głośno śmiać, ubawiony, zastanawiając się, jak można zgubić buty. Kazał kapo dać mi porządne buty - otrzymałam prawdziwe, skórkowe, wysoko sznurowane. Wkładałam buty sznurując je. Kühnemann zapytał znowu:
- Du, Poline, von wo bist du? (Skąd, Polko, jesteś?)
Odpowiedziałam, że z Bielska. On zadumał się i powiedział raczej do siebie niż do mnie:
- Ach so, von Bielitz, dort sind schöne Bergen, ist der Klimczok, Kamitzer Platte! (Ach tak, z Bielska, tam są piękne góry, jest Klimczok, Kamienicka Płyta).
Mimo woli uśmiechnęłam się do wspomnień o moich ukochanych górach. Niemczysko znało moje góry, moje miasto. Ten Niemiec, obcy, wrogi człowiek, powiedział, że moje góry są piękne, ale też dodał:
- Du bist sehr dumm, warum hast du dich im Transport erwischen lassen? Warum bist du hier gekommen? Im Lager wirst du in Kamin kommen, alle Weiber werden in Kamin kommen! (Jesteś bardzo głupia, dlaczego dałaś się schwytać do transportu, dlaczegoś tu przyjechała? Tu, w obozie, pójdziesz do komina, wszystkie kobiety pójdą do komina!
(...)
Ten zwykle podchmielony i antypatyczny Niemiec, wyniosły i zarozumiały, z zawodu śpiewak operowy, teraz był załamany klęską nadchodzącą nieubłaganie. W Birkenau, jak mi tutaj opowiadały więźniarki, był okrutny i bezwzględny. Mówił, że jestem głupia, że dałam się tu zapędzić, a na pewno pierwszy strzeliłby do mnie, gdyby widział, jak uciekam."

/ Wierzyłam, że wrócę / Maria Slisz-Oyrzyńska