Agent celny, nazywany popularnie celnikiem, jest pośrednikiem pomiędzy urzędem celnym a podmiotem, który dokonuje obrotu towarowego z zagranicą. Przede wszystkim zajmuje się on wszystkimi czynnościami niezbędnymi do prawidłowego przeprowadzenia odprawy celnej - jako przedstawiciel urzędu celnego przygotowuje potrzebne dokumenty, sprawdza dokumenty dostarczone przez osobę przekraczającą granicę, dokonuje sprawdzenia przewożonego towaru - kontroluje przewożone towary głównie pod kątem ich legalności (wykrywanie przemytu, przewóz nielegalnych materiałów, zagrożonych gatunków itd.) oraz prawidłowego transportu i zabezpieczenia. W przypadku towarów spożywczych lub zwierzęcych zgłasza je do odpowiedniej kontroli sanitarnej lub weterynaryjnej. Celnik oblicza i przyjmuje opłaty celne i podatkowe, odpowiada także za prowadzenie magazynu celnego.

Z reguły praca celnika jest utożsamiana z pracą na granicy, tymczasem mogą oni pracować także w jednostkach wewnątrz kraju, kontrolując np. przesyłki pocztowe, ścigając pracodawców zatrudniających cudzoziemców nielegalnie przebywających w kraju itd. Bez względu na miejsce i charakter pracy celnicy muszą znać metody jakimi posługują się przemytnicy, przewożący towar, szkolą się w rozpoznawaniu dzieł sztuki, znają listy zagrożonych gatunków zwierząt i roślin.

Zawód celnika wymaga od osób nim zainteresowanych ciągłego dokształcania się (głównie w zakresie prawa) i odpowiednich predyspozycji psychicznych (opanowanie, umiejętność rozmowy z osobami podejrzanymi o przemyt, umiejętność wykrywania wszelkich nieprawidłowości). W przypadku zatrudnienia w specjalnych jednostkach wymagana jest często dobra sprawność fizyczna i pełna dyspozycyjność. Zdarza się również, że jest to zawód niebezpieczny, zagrażający zdrowiu lub życiu.

W Polsce zawód agenta celnego nie cieszy się sympatią społeczeństwa i ma stosunkowo niski status, szczególnie wśród innych zawodów związanych ze służbą mundurową - wynika to głównie z nieznajomości pracy celników i ich stereotypowym postrzeganiem.

Zarobki początkującego celnika wynoszą ok. 2 tys. zł. brutto, jednak już po ukończeniu 3-letniego okresu przygotowawczego mogą liczyć na wyższe zarobki. Średnio agenci celni zarabiają ok. 3-5 tys. zł brutto.